Υπέρταση είναι η αύξηση της αρτηριακής πιέσεως σε επίπεδα τα οποία είναι επικίνδυνα για το αγγειακό δίκτυο διαφόρων οργάνων όπως είναι ο αμφιβληστροειδής, ο εγκέφαλος, η καρδιά, τα νεφρά και οι μεγάλης διαμέτρου αρτηρίες.
Η θεραπεία της υπερτάσεως είναι το πιο κοινό και συχνό θέμα υγείας για το οποίο επισκέπτεται κάποιο άτομο τον ιατρό. Έχει υπολογισθεί ότι περίπου 29-31% των ενηλίκων παρουσιάζουν υπέρταση.

Ο αριθμός των ατόμων που εμφανίζουν υπέρταση, φαίνεται, ότι αυξάνει με την ηλικία καθόσον αρκετοί άνθρωποι πάνω από 65 ετών παρουσιάζουν κάποιας μορφής υπέρταση. Η αύξηση, επίσης, της παχυσαρκίας αυξάνει τον αριθμό των υπερτασικών ατόμων.

Διάφορες διεθνείς επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι μόνο 46-51% των υπερτασικών ρυθμίζουν αποτελεσματικά την πίεση τους, αν και οι συνέπειες από την υπέρταση και τις επιπλοκές της είναι πολλές, γνωστές και σοβαρές. Αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ένας βασικός λόγος είναι το γεγονός ότι η υπέρταση είναι μία νόσος η οποία διατρέχει για πολλά χρόνια χωρίς συμπτώματα. Ένας άλλος βασικός λόγος είναι ότι, με την θεραπεία ο ασθενής δεν βλέπει κάποια σημαντικά οφέλη, με αποτέλεσμα να την παραμελεί ή/και να την παραλείπει. Συνέπεια όλων αυτών είναι το γεγονός ότι, η υπέρταση παραμένει η συχνότερη αιτία καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Σύμφωνα με την 7η συνθήκη του Αμερικανικού Joint National Committee (JNC 7) του έτους 2003, με βάση τον μέσο όρο δύο ή περισσοτέρων μετρήσεων της αρτηριακής πιέσεως σε δύο ή περισσότερες επισκέψεις στο ιατρείο, η αρτηριακή πίεση καθορίζεται ως εξής:

Στάδια υπέρτασης

Φυσιολογική αρτηριακή πίεση (Normal Blood Pressure):

συστολική <120 mmHg και διαστολική <80 mmHg.

Προϋπερτασικό Στάδιο ή Υψηλή Φυσιολογική Πίεση (Prehypertension):

συστολική 120 έως 139 mmHg ή διαστολική 80 έως 89 mmHg.

Υπέρταση (Hypertension):

Στάδιο 1 (Stage 1): συστολική 140 έως 159 mmHg ή διαστολική 90 έως 99 mmHg.

Στάδιο 2 (Stage 2): συστολική >=160 ή διαστολική >=100 mmHg.

Αμιγώς συστολική υπέρταση (Isolated Systolic Hypertension):
ορίζεται η αρτηριακή πίεση που είναι >=140/<90 mmHg, όπου αυξάνεται η συστολική ΑΠ.

Αμιγώς διαστολική υπέρταση (Isolated diastolic Hypertension):
ορίζεται η αρτηριακή πίεση που είναι <140/>=90 mmHg, όπου αυξάνεται η διαστολική ΑΠ.

Όλοι αυτοί οι ορισμοί αφορούν άτομα που δεν λαμβάνουν αντιϋπερτασική αγωγή και δεν πάσχουν οξέως από κάποια πάθηση.
Οι οδηγίες των Ευρωπαϊκών Εταιριών Υπερτάσεως και Καρδιολογίας του έτους 2016 για την αρτηριακή πίεση κάτω από 140/90 mmHg αναγνωρίζουν τρείς κατηγορίες («άριστη», «φυσιολογική» και «υψηλή φυσιολογική» πίεση) σε αντιδιαστολή με τις Αμερικανικές οδηγίες JNC 7 που αναγνωρίζουν δύο κατηγορίες («φυσιολογική» και «προϋπερτασικό στάδιο» – «prehypertension»).
Στα άτομα πάνω από 50 ετών η συστολική πίεση >140 mmHg είναι καλύτερος προγνωστικός δείκτης από την διαστολική πίεση και ως εκ τούτου έχει μεγαλύτερη κλινική σημασία.
Αντίθετα, στα άτομα κάτω από 50 ετών η διαστολική πίεση έχει μεγαλύτερη κλινική σημασία, δεδομένου ότι αυτή είναι καλύτερος προγνωστικός δείκτης από ότι η συστολική πίεση.

Κακοήθης υπέρταση (Malignant Hypertension):

Η κακοήθης υπέρταση είναι, συνήθως, διαστολική αρτηριακή πίεση πάνω από 120 mmHg, με αιμορραγίες του αμφιβληστροειδούς ή εξιδρώματα ή οίδημα της οπτικής θηλής. Τα ευρήματα αυτά μπορεί να συνοδεύονται με υπερτασική εγκεφαλοπάθεια.
Η κακοήθης υπέρταση μπορεί να παρατηρηθεί και σε άτομα με διαστολική πίεση περί τα 100 mmHg, με προηγούμενη φυσιολογική πίεση, αλλά οξεία άνοδο της πιέσεως οφειλόμενη είτε σε προεκλαμψία είτε σε οξεία σπειραματονεφρίτιδα.

Επείγουσα υπέρταση (Hypertensive urgency):

Ορίζεται ως η βαριά υπέρταση (διαστολική πίεση >120 mmHg) σε ασθενή ασυμπτωματικό.
Εάν δεν υπάρχει συμπτωματολογία οξείας προσβολής κάποιου οργάνου τότε δεν υπάρχει λόγος να επιχειρηθεί ταχεία μείωση της πιέσεως (η πτώση της πιέσεως επιχειρείται σε διάστημα μερικών ωρών).
Αυτή η κατάσταση παρατηρείται στο 1% των υπερτασικών ατόμων.

Προϊούσα (ή επιταχυνόμενη) υπέρταση (Accelerated Hypertension):

Ως προϊούσα υπέρταση ορίζεται η υπέρταση με ΣΑΠ >210 mmHg και ΔΑΠ >130 mmHg η οποία εκδηλώνεται με πονοκεφάλους, θόλωση οράσεως ή/και εστιακά νευρολογικά συμπτώματα.

Υπό τον όρο Επείγουσες Υπερτασικές Καταστάσεις (Hypertensive Emergencies):

κατατάσσονται η Malignant Hypertension και η Accelerated Hypertension.

Υπό τον όρο Υπερτασική Κρίση (Hypertensive Crisis):

κατατάσσονται οι Hypertensive Emergencies και οι Hypertensive urgencies.

Συνήθως οι Υπερ. Κρίσεις αναπτύσσονται σε άτομα με ιστορικό προηγούμενων ανόδων της πιέσεως αλλά μπορεί να αφορούν και άτομα με φυσιολογική αρτηριακή πίεση. Η βαρύτητα της ΥΚ δεν συνδέεται μόνο με το ύψος της ΑΠ αλλά και με την ταχύτητα που αυξάνει η ΑΠ δεδομένου ότι οι αυτορυθμιστικοί μηχανισμοί δεν προλαβαίνουν χρονικά να αντιδράσουν.